Ketojenik diyet, son yıllarda popülerleşen ve etki gösteren beslenme biçimlerinden biridir. Daha az karbonhidrat tüketimine odaklanan bu beslenme şekli, ilk başlarda tedavi protokolü olarak da uygulanırdı. Ancak günümüzde kilo vermek isteyen çoğu kişinin de benimsediği bir diyet haline gelmiştir. Eğer siz de bu tarz bir beslenme disiplinini benimsemek istiyorsanız ketojenik diyet nasıl yapılır şeklinde araştırma yapmaya başlayabilirsiniz.
Keto Diyeti Nasıl Yapılır?
Keto olarak da adlandırılan diyetin nasıl yapıldığına geçmeden önce ketojenik diyet nedir sorusuna kapsamlı bir şekilde yanıt bulmak önemlidir. Söz konusu olan diyet şeklinde karbonhidrat alımı oldukça sınırlıdır. Bu da çoğu kişinin aklına yüksek proteinli beslenmeyi getirir. Yalnız, ketojenik diyette protein miktarı da kısıtlı olduğu için diğerlerinden farklıdır.
Ketojenik diyetin asıl mantığı keton cisimlerinin yağ yakmasını sağlamaktır. Bunu daha iyi açıklamak gerekirse, günlük 50 gram ve altında alınan karbonhidrat, vücutta keton cisimciklerini oluşturur. Bunlar, enerji kaynağına dönüştüğünde yüksek oranda yağ yakarlar. Ketojenik diyet sürecinde de olabildiğince az karbonhidrat tüketilir.
Diyette karbonhidrat ve protein sınırlıyken yüksek oranda sağlıklı yağ içeren besinleri tüketmek gerekir. Fakat bu beslenme şeklinin herkes için uygun olmadığını da belirtmek gerekir. Zira, düşük besin değerleri söz konusu olduğundan sürekli uygulamak sakıncalı olabilir. Karbonhidrat alımı konusunda katı kurallar olduğu için ekmek, tahıl, un ve şeker gibi besinler tüketilmemelidir. Ketojenik diyetin temelini hayvansal ve bitkisel kaynaklı gıdalar oluşturur. Belirli oranda tüketilmesi gereken bazı besinler vardır. Ketojonik diyet nasıl yapılır ve neler yenmelidir sorusunun yanıtları şunlardır:
- Kırmızı et
- Tavuk
- Deniz ürünleri
- Hindi
- Yumurta
- Salatalık
- Yeşil yapraklı sebzeler
- Kabak
- Avokado
- Mantar
- Karnabahar
- Tüm baharatlar
- Şeker ve katkı maddesi içermeyen soslar
- Tereyağı
- Zeytinyağı
- Sade yağ
Yukarıda da görüldüğü gibi ketojenik diyette sağlıklı ve bitkisel yağlar daha ön plandadır. Karbonhidrat ve protein miktarı düşük olduğu için uzman bir diyetisyenin kişiye özel program yapması daha doğrudur. Zira, kronik hastalığı olan kişiler için zararlı olabileceği için uygun hale getirilmelidir. Diğer diyet programlarında karbonhidrat sınırlıyken genelde ekmek ve hamur işlerinden uzak durmak gerekir. Ancak ketojenik diyet yasaklar söz konusu olduğunda tüm karbonhidrat içeren besinler olan meyve, sebze, süt ve kuru baklagiller tüketilmez. Bu nedenle herkese uygun bir beslenme tarzı olmadığı, uzmanlar tarafından da dile getirilir.
Ketojenik diyet nasıl yapılır sorusuna gelince öncelikle besin öğeleri hesaplanır. Söz konusu olan diyetin örnek öğünlerine bakmak daha anlaşılır olacaktır.
Bu ketojenik diyeti herkesin uygulaması önerilmez. Bu öğünler sade gibi görünse de bazı özel tariflerle de yemek hazırlanabilir. Örneğin ketojenik ekmek, karbonhidrat gereksiniminizi doğal bir şekilde karşılayabilir. Bu noktada ketojenik diyet tariflerini merak edebilirsiniz. Bu tariflere örnek olarak karnabahar püresi, unsuz ketojenik pizza, kabak spagetti gibi yemekler verilebilir. Her biri, farklı lezzette olduğu için diyetinizi çeşitlendirebilir ve daha sürdürülebilir hale getirir.
Ketojenik Diyetinin Faydaları Nelerdir?
Ketojenik diyet, her ne kadar çoğu kişi için önerilmese de bazı faydalarından bahsetmek mümkündür. Özellikle de belirli kronik rahatsızlıklarda yardımcı tedavi şekli olarak uygulanır. Nörolojik problemlerden biri olan epilepsi hastalığında önerildiği için bu rahatsızlığa iyi gelir. Bazı bilimsel çalışma sonuçlarına göre ketojenik diyetin kanser hücrelerini öldürdüğü yönünde görüş bildirmiştir. Hatta yağ bakımından yüksek olan bu diyet, üçlü ilaç tedavisiyle birleştirilerek pankreas kanserindeki hücreleri azalttığı belirtilmektedir.
Ketojenik diyette yapılan diğer bir çalışmaya göre ise antitümör bağışıklığı üzerindeki olumlu etkisi de ortaya çıkmıştır. Diğer yandan epilepsi başta olmak üzere otizm, kanser ve insülin direnci gibi sağlık sorunlarında uygulanır. Ketojenik diyet faydaları arasında öne çıkanlardan biri de dirençli kiloları azaltmasıdır. Her ne kadar bu konularda faydaları olsa da uzun vadeli çalışmalarda etkisi daha net bir şekilde belirlenecektir.
Ketojenik Diyet Zararları Var Mıdır?
Ketojenik diyet yapanlar bazen olumlu bazen de olumsuz sonuçlarla karşılaşabilirler. Nörolojik sağlık sorunları başta olmak üzere kilo problemi yaşayan kişilerin başvurduğu bir beslenme tarzı olsa da olumsuzluklarından bahsetmek gerekir. Bu riskleri göz önünde bulundurmak ve sağlık sorunları yaşamamak için yapılmaması gerekebilir. Ketojenik diyetin uzmana danışmadan hatalı ve uzun süreli uygulamaları söz konusu olduğunda şu olası risklerden söz edilebilir:
- Kanda keton cisimciklerini artırdığı için ketozis tablosu oluşabilir, bilinçsiz uygulamalarda keto asidoz koması söz konusu olabilir,
- Yüksek yağlı beslenme biçimi olduğundan serbest yağ asitleri miktarlarını artırır,
- Yetersiz karbonhidrat ve protein alındığı için kolesterol artışı gözlenebilir ve kalp hastalıklarıyla sonuçlanabilir,
- Lifli besin neredeyse hiç olmadığından kabızlık ve diğer bağırsak problemlerine neden olabilir,
- Açlığın devamlı sürdürülmesiyle metabolizma hızı yavaşlar,
- Sıvı kaybı, ishal ve mide bulantısı gibi sorunlar yaşanabilir,
- Yüksek yağ içerdiği için böbrek ve kemik sağlığı için de büyük risk teşkil eder.
Tüm bunlar ketojenik diyetin zararları arasında yer alır. Diğer beslenme şekillerinden belirgin farklara sahip olduğundan özel bir program gerektirir. Ketojenik diyet yapmadan önce uzman bir diyetisyen başvurmanız daha doğru bir yöntem olabilir. Sağlık durumunuza, kilonuza ve yaşam stilinize uygun olup olmadığı belirlendikten sonra uygun bir beslenme programıyla ketojenik diyete başlayabilirsiniz.
Ketojenik Beslenme ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Ketojenik diyette yasaklar nelerdir?
Ketojenik diyet yasakları söz konusu olduğunda karbonhidrat içeren tüm besin grupları yasak listesine girer. Buğday, makarna, ekmek, patates, barbunya, nohut, fasulye ve mercimek gibi baklagiller de tüketilmemesi gerekenlerdendir. Aynı zamanda meyve de dahil olmak üzere şeker içeren hiçbir besin tüketilmemelidir. İşlenmiş bitkisel yağlar, mayonez ve ketçap gibi soslar da yasak olan besinler arasındadır.
Keto Diyeti ve kilo kaybı oluyor mu?
Ketojonik diyet, kilo kaybını sağlayan beslenme şekillerinden biri de olabilir. Bu nedenle kilo problemi yaşayan bazı kişilerin uygulaması gerekebilir. Keto diyeti ile hızlı kilo vermek mümkündür. Fakat, diyet sürdürülemediğinde verilen kilolar yeniden alınabilir. Bu nedenle kilo verme amacıyla bile olsa uzman diyetisyene başvurarak uygulamak en doğru yöntem olabilir.
