İnsanın düşünme becerisini etkileyen, günlük hayata adapte olmalarını sağlayan faktörlerin başında zeka gelir. Zeka, 8 farklı çeşide ayrılmakta olup, kişiye bağlı olarak baskın bir tür ortaya çıkar. Baskın olan çeşit, diğer zeka türlerine göre kişinin davranışlarını fazla etkiler ve o kişinin ilgi alanlarını belirler. Baskın zeka türü zaman ile değişiklik gösterebileceği gibi uygun aktiviteler ile geliştirilmeye de uygundur.
Zeka Nedir?
Zeka; düşünme, yargılama, ortama uyum sağlama benzeri becerilerin oluşmasını sağlar. Sağlanan bu beceriler, belirli bir alanda yoğunlaşırken kişiye göre farklılaşır. Aynı ailenin çocukları arasında belirgin farklılıklar oluşabileceği gibi tamamı ile farklı ortamlarda yetişen, akrabalık bağı bulunmayan kişiler arasında benzerlik görülebilir. Normal kabul edilen zeka değerlerinin üstünde ölçümlere sahip kişiler de vardır. Bu kişiler üstün zeka türleri kapsamında belirli alanlarda normal zekaya sahip kişilere kıyasla kısa sürede ve az emek ile uzmanlaşmaya açıktır.
Zeka Türleri Nelerdir?
Zeka ve zeka türleri kişilere göre farklılık göstermek ile beraber 8 farklı çeşide ayrılır. Bu çeşitler; dil, sözel, mantıksal, görsel, ritmik, bedensel, içsel, sosyal ve doğacı şeklinde sıralanabilir. Bu zeka türleri insanların tümünde vardır. Farklı olan nokta baskınlık gösteren gruptur. Zaman ile baskın olan grup değişip gelişebileceği gibi zeka türleri psikoloji üzerinde de doğrudan etkiye sahiptir. Yaşanan durumların kişilere farklı oranda etki etmesinin kaynağı budur.
Dil ve Sözel Zeka
Dil ve sözel zekası baskın olan kişiler, kelimeleri kullanma konusunda öne çıkar. Dil kullanımı oldukça belirgin ve başarılı olan bu kişiler, karmaşık kelime ya da kavramları da kısa sürede anlayabilir.
Sözel Zekanın Özellikleri Nelerdir?
- Karmaşık terimleri hızlı bir şekilde anlama ve anlatabilme belirgin özelliklerindendir.
- Aynı zamanda bu kişiler insan ilişkilerinde de oldukça başarılıdır. Karşılarındaki kişiyi kolay bir şekilde ikna edebilirler.
Sözel Zeka Geliştirme Yöntemleri Nelerdir?
Bu zeka türünü geliştirebilmek adına okuma faaliyetleri artırılmalıdır. Haber kaynaklarından masallara kadar pek çok farklı metin türünün okutulması zeka türünün gelişmesine yardımcı olur. Aynı zamanda kişinin insanlar ile etkileşimini artırmak da geliştirme yöntemlerinden biridir.
Mantıksal-Matematiksel Zeka
Sayıları anlama ve hızlı işlem yapabilmeyi sağlayan bu zeka türü, problemleri çözme becerisi kazandırır. Neden – sonu ilişkisini hızlı kavranmasını sağlarken soyut düşünme becerisinin geliştirilmesine de olanak tanır.
Mantıksal Zekanın Özellikleri Nelerdir?
- Soyut kavramları hızlı bir şekilde anlama ve kavrama becerisi sağlama mantıksal zekanın belirgin özelliklerindendir.
- Matematik problemleri ya da hesaplamalarında hızlı bir şekilde sonuca ulaşılmasına da katkı sağlar.
Matematiksel Zeka Geliştirme Yöntemleri Nelerdir?
Analitik zeka olarak da isimlendirilen bu zeka türünü geliştirebilmek için bulmacalar önerilir. Mantıksal bulmacalar ile beraber satranç ya da dama benzeri oyunlar da zeka türünü geliştirir.
Görsel-Uzamsal Zeka
Bu zeka türü nesneler arasındaki bağlantıları hızlı bir şekilde kavrama imkanı sunar. Eşyalar arasındaki bağlantının kavranmasını sağlayarak yer – yön bulma benzeri becerilerin kavranmasını sağlar.
Görsel Zekanın Özellikleri Nelerdir?
- Karmaşık harita ve tabloların okunmasını ve kısa sürede anlaşılması görsel zeka türünün yaygın özelliklerindendir.
- Aynı zamanda çizimleri inceleme ve nesneleri hayalde canlandırabilme de görsel zekanın özelliklerinden biridir.
Uzamsal Zeka Geliştirme Yöntemleri Nelerdir?
Bu zeka türünü geliştirebilmek için yapbozlar oldukça fazla tercih edilir. Aynı zamanda hayali ya da sanatsal çizimler yapmak veya zeka küpü ile oynamak da önerilen yöntemler arasında yer alır.
Müziksel-Ritmik Zeka
Müzikal ve dilbilimsel zeka türünde kişi, duygu durumunu ya da düşüncelerini ritmik hareketler ile ifade etmesini sağlar. İfade aracı herhangi bir çalgı aleti olabileceği gibi günlük hayatta kullanılan eşyaların bir araya getirilmesi ile de oluşabilir.
Müziksel Zekanın Özellikleri Nelerdir?
- Kısa sürede müzik aletlerini çalmayı öğrenir ve kendini ifade eden besteler oluşturabilir.
- Ortam seslerine aşırı duyarlı olur ve her nesne ile ritim tutabilir. Bu zeka türünde ritim tutma işlemi istemsiz bir şekilde gerçekleşir.
Ritmik Zeka Geliştirme Yöntemleri Yöntemleri Nelerdir?
Tek bir müzik aletine bağlı kalınmadan farklı ritimlerin tutulabileceği çalgılara yönelmek ritmik zekanın geliştirilmesini sağlayan yöntemler arasındadır.
Bedensel-Kinestetik Zeka
Beyin ve vücut hareketleri arasında yaşanan uyumu bedensel – kinestetik zeka sağlar. Bu zeka türünde beyin ve bedensel hareketler arasında yakalanan uyum mimik ve jestler ile desteklenir.
Kinestetik Zekanın Özellikleri Nelerdir?
- Kinestetik zekanın temel özelliği, beden kullanımındaki başarıdır. Hız, güç ya da denge konusunda gösterilen başarı kişinin çeşitli spor dallarında kendini göstermesine kaynaklık eder.
- Bu kişiler iletişim sırasında da bedenlerini oldukça fazla kullanır. Kendilerini ifade ederken el hareketleri ile sözlerini desteklerler.
Bedensel Zeka Geliştirme Egzersizleri
Bedensel zekanın geliştirilmesini sağlayan pek çok egzersiz örneği vardır. Bu örnekler arasından sessiz sinema oyunu, doğa gezileri ve sök – tak özelliğine sahip olan oyuncakların kullanılması uzmanlar tarafından önerilir. Bedensel zekayı geliştirmek de temel amaç vücut hareketlerinin açığa çıkarılmasıdır. Bedensel hareketlerin öne çıktığı her tür etkinlik ve spor dalı zeka türünün gelişmesine yardımcı olur.
İçsel ve Sosyal Zeka
İçsel zeka kişinin kendi duygu ve düşüncelerini yönetebilmesini sağlayan zeka türüdür. Duygusal zeka olarak da isimlendirilir. Sosyal zeka ise kişinin çevresindeki insanlar ile doğru ve samimi ilişkiler kurmasını sağlar.
İçsel Zekanın Özellikleri Nelerdir?
- Kişisel içsel zekaya sahip olan kişiler, empati yetenekleri ile öne çıkar. Bu kişiler, karşılarında bulunan bireyin yerine kendini kolay bir şekilde koyarak onu anlayabilirler.
- İçsel zeka özelliklerinden bir diğer ise kişinin kendini motive edebilmesidir. Bu zeka türüne sahip olan kişi, zor bir duruma düştüğünde ya da bir problem ile karşılaştığında hayata karşı motivasyonunu koruyabilir.
Sosyal Zekanın Özellikleri Nelerdir?
- Sosyal zeka türüne sahip olan kişiler bulundukları ortamda dikkatleri üzerine toplar. Kısa sürede insanların saygınlığını kazanarak sevilen kişi olmayı başarırlar.
- Yüksek ve pozitif bir enerjiye sahip olma imkanı tanıyan sosyal zeka, insan ilişkilerinde başarılı olmayı da sağlar.
Doğacı Zeka
Natüralist içsel zekaya sahip olan kişiler, doğada yaşanan olayları kısa sürede fark eder. Doğa yaşamını merak eden ve bu noktada araştırmalar yapan kişiler, bitki yetiştirme konusunda oldukça başarılıdır.
Doğacı Zekanın Özellikleri Nelerdir?
- Doğacı zekanın belirgin özelliği kişinin merakıdır. Bu zekaya sahip olan kişiler, doğal hayata karşı büyük bir merak besleyerek çeşitli araştırmalar yapar.
- Aynı zamanda uzun süre belgesel izlemek ve hayvanların yaşamı üzerine duyulan merak da doğacı zekanın özelliklerindendir.
Zeka Türü Nasıl Öğrenilir?
Zeka türlerinden bir tanesi baskındır. Bu baskın olan türü öğrenebilmek için ise farklı yöntemler tercih edilebilir. Yaygın olarak kullanılan yöntem ise testlerdir. Aynı zamanda kişi kendi ilgi duyduğu alanları inceleyerek ya da özelliklerini göz önünde tutarak sahip olduğu zeka çeşitleri hakkında bilgi sahibi olabilir.
Zeka Türü Testi
Zeka türleri ve özelliklerini anlayabilmek adına testler yapılır. Testlerde kişinin özellikleri üzerinde durularak ilgi duydukları konu belirlenir ve baskın zeka türü hakkında karar vermesi sağlanır.
Çoklu Zeka Kuramı Nedir?
Çoklu zeka kuramı, genel kabul gören varsayımlardandır. Bu varsayıma göre kişilerin zeka türleri 8 farklı kategoriye ayrılır. Ayrılan bu türler, geliştirilmeye uygun olup zamanla değişebilir. Çoklu zeka türleri, her kişide bulunuyor olup zaman ile baskın olan özelliği gelişebilir ya da değişebilir.
Zeka Türleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Zeka türlerine göre meslek seçimi nasıl yapılmalıdır?
Zeka türleri, kişinin başarılı olduğu alanın belirlenmesini sağlar. Kişi başarılı olduğu zeka türüne uygun bir alan seçerek mesleki hayatında da aynı başarıyı devam ettirebilir.
Zeka türleri kaça ayrılır?
Zeka türleri, 8 ayrı çeşide ayrılır.
Kinestetik zeka ne demek?
Kinestetik zeka, beyin ve vücut arasındaki uyumu sağlayan zeka çeşididir.
Ritmik zeka ne demek?
Kişinin düşünürken ya da hayat içerisinde günlük eşyaları kullanarak da ritim tutmasını sağlayan zeka türüdür.
