Terk edilme Korkusu Nedir? Neden Terk Edilmekten Korkarız?

Terk edilme korkusu; kişinin sevdiğinin, yakınının ve eşinin bir gün kendisini bırakacak ve dönmeyecek duygusunu yaşadığı karmaşık bir olgudur. Günlük hayatta, birçok insan sevdikleriyle bağ kurar ve bağlanır. Bu süreç normal işlediğinde kişi terk edileceğine dair bir kaygı geliştirmez. Ancak, kişinin psikolojik ve mental alt yapısında bazı hasarlar varsa sevdiklerine karşı hissettiği bağı anksiyete haline dönüştürerek hastalık haline getirebilir. Bu nedenle, kişinin halihazırda psikolojik hastalıkları da varsa terk edilme korkusu tedaviye ihtiyaç duyulan bir probleme dönüşür.

Terk Edilme Korkusu Nedir?

Terk edilme korkusu, bireyin sevdikleri tarafından bırakılacak düşüncesini geliştirerek yoğun bir endişe duymasını ifade eder. Böylece, sevdiklerine istedikleri an ulaşamazsa korkularının gerçeğe dönüştüğü fikrine kapılırlar. Kişi ilişkilerinde bu endişeyi geliştirerek ‘beni bırakacaklar’ kaygısıyla sürekli mücadele halindedir, bu durum da kaybetme korkusuna eşdeğerdir. Bu düşünceyi tüm ilişkilerinde devreye sokan kişiler, negatif süreci yaşamamak için sevdiğini kendinin önüne koyar. Korkunun şiddetine bağlı terk edilme fobisi, problemleri çözülemez olduğunu benimser ve paralelinde ilişkinin biteceğine inancı tamdır. Bu süreçte; kıskançlık, kontrolcülük, şüphecilik, aşırı korumacılık ve sahiplenme duyguları yoğun bir şekilde yaşar. Bu duygu ve davranışlar, kişinin sosyal hayatta ilişkilerini geriye dönüşsüz bozabilir.

Neden Terk Edilmekten Korkarız?

Sevdikleri ve yakınları tarafından küçümsenmiş, şiddete maruz kalınmış, lafı kesilmiş, görmezde gelinmiş kişilerde duygusal bir yara oluşur. Bu durum kişiyi ciddi bir hayal kırıklığına uğratarak kalbini inceltebilir. Ayrıca, bir grup tarafından ötelenmek ya da dışlanmak değersizlik duygusunu arttırır. Bilinç dünyasına bu yanlış bilgileri kodlaması kişi değer görmediği taktirde aşırı derecede yıkabilir. Çevresine karşı fazlaca duyarlı olan insanlar reddedilme duygularının yanına hassas yapılarını da ekler. Örneğin; bu tarz konularda iç çatışma yaşayan kişiler fısıldayarak konuşan kişileri gördüğünde kendi hakkında konuşulduğunu düşünür. Toplumumuzda birçok kişi bu yargıyı içlerinde yaşatır. Böylece, kişilerin ilişkilerde yalnızlaşma, yabancılaşma ve uzaklaşma eğilimleri artar. Bu nedenle, insanlar incinmemek için sosyal hayatta kendilerine karşı bir koruma kalkanı geliştirerek terk edilme korkusunu canlı tutarlar.

Terk Edilme Korkusunun Altında Yatan Nedenler Nelerdir?

Terk edilme korkusundan kurtulmak için öncelikle kaynağının bilinmesi gereklidir. Bu açıdan, bu psikolojik problemin nedenleri aşağıdaki gibi listelenebilir:

Aile içi sorunlar

Ebeveyn tutumları, istismara uğramak, dışlanmak, birinci derece yakınlarının kaza sonucu vefat etmesi travmatik bir etki bırakabilir. Bunun yanında, yakın birinin bire birde ölümüne tanıklık edilmesi ölen kişinin onu bıraktığı algısını kendisinde oluşturabilir.

Çocukluk Travmaları

Çocukluk döneminde yakınlarının ani kaybı yalnızlık ve bırakılma duygusunun temelini hazırlar. Anne ve babanın boşanması, ilgisiz anne ve baba davranışı, sürekli okul değiştirmesi, sevdiği arkadaşlarından ayrılarak taşınması fiziki ve mental olarak çocuğu eksik bırakır.

Bağlanma Sorunları

Bebeklik çağında anne ile bebek arasında bağlanma duygusunun tam yaşanmaması bu sürecin ana nedenleridir. Annesiz büyümesi, annenin bebeğini emzirmemesi, annenin bebek bakımını yapmaması güven duygusunun zedelenmesine sebebiyet verir. Ayrıca, babanın çocuk büyürken yanında olmaması özellikle erkek çocuklarında bir yol göstericiden mahrum kalmasına neden olur. Bu bağlamda, çoçuklarda terk edilme korkusu büyürken içine kapanıklık, özgüven eksikliği ile beraber gözlemlenir.

Farklı Psikolojik Sorunlar

Borderline terk edilme korkusu gibi ana nedeni bir psikolojik rahatsızlığa bağlı duygular gelişebilir. Borderline kişilik bozukluğu, bireyin hayali ya da reel anlamda reddedilmekten çekindiği için şiddetli terk edilme korkusunu yaşamalarını ifade eder. Bununla birlikte, majör depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, kişilik bozuklukları ve anksiyete bu süreci tetikleyebilir.

Terk Edilme Korkusunun Belirtileri Nelerdir?

Terk edilme korkusu belirtileri genel olarak tek bir başlıkta toplansa da kadın, erkek ve çocuklar arasında davranış farkları gözlemlenebilir. Bu açıdan, belirtiler yaş ve cinsiyete göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

Terk Edilme Korkusunun Kadınlar Üzerindeki Belirtileri

• Kadınlar ilişkilerinde partnerine aşırı bağlanabilir, bununla birlikte normal yaşantıda arkadaşları olmadan aktivite yapamayabilir.
• Duygusal ikili ilişkilerinde ayrılmaktan korktuğu için partnerine nefes aldırmayacak şekilde üzerine düşebilir.
• İkili diyaloglarda karşısındakine daha öncelik tanıması ve ilişkilerde kendini ikinci plana atması
• Negatif insanları hayatından çıkaramamak ve sağlıksız insanlarla ilişkilerini sonlandıramaması
• Yaşanılan olaylarda kendini suçlaması ve duygusal yakınlık kurmaktan zaman zaman uzak kalması
• Umutsuzluğa kapılarak kendini demolarize etmesi ve depresyona yatkınlığının artması
• Platonik ilişkiler yaşayarak ulaşılamayacak kişilere hızlı bağlanması
• Eleştiriye tahammül edememesi ve aşırı duyarlı olması
• Kadınlarda sıklıkla görülen bir belirti ise cinsel ilişkiye kontrolsüz girmesidir.
• İlişkide ufak tefek şeyleri aşırı düşünme ve altında yatan etmeni bulmaya karşı aşırı çaba sarf etmesi

gibi belirtiler sıklıkla gözlemlenebilir.

Terk Edilme Korkusunun Erkekler Üzerindeki Belirtileri

Terk edilme korkusu yaşayan erkeklerde daha çok sinirsel bunalım ve tepkisel davranışlarla ortaya çıkabilir.

• Öfke problemini yoğun yaşaması, bastırılmış öfkesine bağlı şiddete eğilim göstermesi
• Birey olarak kendini sevilmeye layık hissetmemesi, güven sorunun üstesinden gelememe
• İlişkide partnerine karşı aşırı bir kıskançlık duygusu yaşaması
• Memnuniyet derecesinin düşük olması, titiz davranışlar sergileme
• İlişkide sürekli karşı tarafı mutlu etme için çaba gösterme

Terk Edilme Korkusunun Çocuklar Üzerindeki Belirtileri

Çocuklarda ise arkadaşları ile uzun zaman vakit geçirmek istemeyebilirler. Evde odasından çıkmayarak bilgisayar oyunu, tv ve film izleme aktivitelerini tek başına yaptığı gözlemlenebilir. Okulda odaklanma ve dikkat eksikliği problemi yaşayarak eğitim ve öğrenim hayatı kötü etkilenebilir.

Terk Edilme Korkusu Kişilerin Davranışlarını Nasıl Etkiler?

İnsanlara karşı daha ürkek yaklaşan bireyler, ilişkileri uzun zaman devam ettiremezler. Sosyal çevresinin onu reddedeceği ya da bırakacağı korkusu ile tedbirli yaklaşmayı seçebilir. Bunun tam tersi olarak ilişki bağımlılığı içinde anormal davranışlar sergileyebilir.

Terk Edilme Korkusu İkili İlişkileri Nasıl Etkiler?

İlişkilerde Güvensizlik

Kişinin, diğer insanların duyguları ve davranışları açısından sürekli kendine zarar gelecek bilgisi güven problemi yaratır. Aldatma ve aldatılma düşüncelerini zihninden uzaklaştırmada zorluk yaşar.

Kontrolcü Davranışlar

Kişi, duygusal yara almamak için ilişkilerde geri planda durabilir, sır saklama ya da ilişkiden kaçış planı yapabilir.

Terk Edilme Korkusu Nasıl Tedavi Edilir?

Stres Yönetimi

Stres azaltacak fiziksel aktiviteler, yoga, meditasyon, hobiler arttırılarak duygu durumu dengelenebilir.

Özsaygı Çalışmaları

Öz benliğini yükseltecek toplu etkinliklere katılabilir, başarı değerlerini arttıracak organizasyonlarda kendini bulabilir. Ayrıca, ebeveyn davranış ve tutumları çocuğun özgüvenini destekleyecek hareketler sergilemesi için gereklidir.

Psikolojik Destek

Psikoterapi, Emdr Terapisi, aile terapisi ya da çift terapisine başvurulabilir. Terk edilme psikolojisinin altında yatan travmayı keşfetmek ve çözüm yolu aramak en önemli adımdır.

Terk Edilme Korkusu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Terk Edilme Korkusu Kalıcı mıdır?

Psikolojik destek ile çözüm yolu bulunabilir.

Terk edilme korkusu hangi hastalık?

Terk edilme korkusu bir kaygı problemidir.

Bir insan neden kaybetme korkusu yaşar?

Bilinçaltında travmatik süreçler yaşanmışsa insan kaybetme korkusu sorunu yaşayabilir.

Terk edilme korkusu olan biriyle nasıl ilişki kurulabilir?

Güven verecek sözler ve dengeli davranışlar sergilenerek ilişki güçlendirilebilir.