Psikolojik terleme; stres ve kaygı bozukluğu başta olmak üzere psikolojik problemlere bağlı kişide aniden oluşan fizyolojik bir reaksiyondur. Aşırı terleme ile sonuçlanan bu durum ter bezlerini fazla aktive olması ile sonuçlanır. Psikolojik olarak terlemenin gündüz ve gece saatlerinde devam etmesi sosyal hayatı da yakından etkileyebilir. Böylece, kişinin gerek altta yatan psikolojik problemleri gerekse aşırı terleme nedeniyle toplumdan izole olmak istemesi ciddi sorunların başlangıcını oluşturabilir. Tüm bu sebeplerden dolayı psikolojik terleme tedavisine farklı yöntemlerle destek verilerek çözüm odağı haline gelmesi önemlidir.
Psikolojik Terleme Nedir?
Kaygı, üzüntü, stres, endişe ve heyecan gibi duygularla baş edemeyen kişiler ilk olarak kortizon hormonu salgısını vücutta artmasına neden olur. Sonrasında ise, psikolojik terlemenin kaynağı olan apokrin ve ekrin bezinin gereğinden fazla salgılanmasına sebebiyet verebilir. Apokrin bezi daha büyük olduğu için öncelikle bu bölge devreye girer ve fazla miktarda tuz ile su kaybı yaşatır. Stres anının sürmesiyle beraber adrenalin hormon salgılanması daha küçük yapıda olan ekrin bezini de harekete geçirir. Psikolojik el ve ayak terlemesi bu tür salgı miktarının artmasında tipik bir durumdur. Bu durum, süreklilik arz ettiğinde kişi daha çok kaygı ve endişe duyarak psikolojik terleme dozunu arttırabilir.
Psikolojik Terleme Nedenler Nelerdir?
Psikolojik terleme dışında oluşan diğer ter olguları vücut ısısını dengelemek amacıyla gerçekleştirilir. Sıcak ortamlarda vücut ısıl dengeyi sağlamak adına hayati bir reaksiyon gösterir. Psikolojik terlemenin nedenlerinde ise duyusal bir uyarıcı vardır. Ortam sıcaklığı fark etmeksizin stres faktörünü arttıracak her etmen süreci tetikleyebilir.
Stres Ve Kaygı Bozukluğu
Stres faktörünün arttığı yaşam koşullarında ter bezleri hızlıca aktive olabilir. Günlük yaşamda problemli aile ilişkileri, zor geçen eğitim hayatı, sınavlar, mülakata girme, iş görüşmeleri, düzenin baştan aşağıya değişmesi, şehir değişikliği psikolojik bir ağırlık oluşturabilir. Diğer bir taraftan, toplum önünde konuşmak gibi heyecanı arttıracak durumlar da terlemenin psikolojik nedenlerini kapsar. Üniversite sınavı gibi ciddi kaygı oluşturan durumlar da aynı kanalı besler. Yaşanılan hadise ne kadar büyükse psikolojik terleme şiddeti ve süresi de o denli fazladır.
Travmatik Olaylar
Özellikle, çocukluk travmaları yetişkinlikte kalıcı korku hissine neden olabilir. Çocukluk dönemlerinde ailenin dışlanmasına, istismara, tacize, özgüven eksikliğine, başarısızlığa maruz kalma vücutta fizyolojik bir tepkiye dönüşebilir. Bununla birlikte, yaşamının bir döneminde deprem, yangın gibi doğal afetler ile köpek ısırması gibi fobileri yaşadığında ve bu durumla karşılaştığında psikolojik terleme ortaya çıkabilir. Yetişkinlerde ağırlıkla gözlemlenen yakın birinin vefatı, boşanma gibi süreçler de benzer durumları oluşturabilir. Ayrıca, aşırı öfkeli hissetme hali travmayı hatırlatacak durumlarla süreci uzatabilir.
Depresyon
Kişinin obsesif kompulsif bozukluk, anksiyete, majör depresyon gibi rahatsızlıkları varsa tepkisel durum aşırı terleme ile sonuçlanır. Bu sebeple kişi, psikolojik terleme belirtilerini çok yoğun ve uzun süre yaşayabilir.
Psikolojik Terleme Belirtileri Nelerdir?
Kişisel bir rahatsızlık olması nedeniyle psikolojik belirtiler gözden geçirilmeli, kaynağı tespit edilmeli ve gerekli incelemelerde bulunulmalıdır. Bu doğrultuda, hastalığın belirtileri aşağıdaki gibi listelenebilir:
- Gece uykuda sıvı atılmasının sık olması
- Sıcak ve soğuk hava fark etmeden sürekli terleme hali
- Fasiyal hiperhidroz olarak bilinen yüzde sıvı atılmasına sık rastlanılması
- Alın ve baş bölgesinde aşırı su kaybı
- Tiroid, obezite, menopoz gibi fizyolojik bir rahatsızlık olmadığı durumlarda da terlemenin gerçekleşmesi
- Heyecan, stres, korku ve gerginlik anlarında elde avuç içinin sürekli ıslak kalması
- Psikolojik rahatsızlıklardan birine sahip olma ve vücutta bu terleme halinin olması
- Hayat kalitesini düşürecek şekilde sıvı atılımın el, sırt, yüz, ayak ve diğer vücut bölgelerinde olması
Psikolojik Terleme Vücudun Hangi Alanlarında Olur?
Ter bezlerinin yoğun bulunduğu bölgeler arasında koltuk altı, ayak tabanları ve avuç içleri yer alır. Sinir sistemi uyarıldığında bu bölgelerde sıvı akışı gerçekleşir. Psikolojik terlemenin daha çok apokrin ve ekrin bez kontrolünde stresle tetiklenmesi genellikle el, ayak ve sırt bölgesinden dışarıya sıvı akışını arttırabilir.
Psikolojik El Terlemesi
Psikolojik el terlemesi tipik belirtiler arasındadır. Diğer bölgelere göre baskın bir şekilde öne çıkar. Ekrin bezin hakimiyetinde olan eller korku, heyecan ve endişe duyulduğu anda sempatik sinir sistemiyle devreye girer. Böylece el terlemesinin psikolojik nedenleri avuç içinde yoğun bir ıslaklık hissi oluşturur.
Psikolojik Ayak Terlemesi
El bölgesi sonrası en fazla ayak tabanlarında psikolojik terleme gözlemlenir. Bunun da nedeni ekrin bezlerinin devreye girmesinden kaynaklıdır.
Psikolojik Sırt Terlemesi
Büyük bir panik hali sonrası sırt bölgesi hızlıca ıslanarak kişiyi rahatsız edebilir. Diğer vücut bölümlerine göre yüzey alanı fazla olduğu için etkisi uzun sürelidir.
Psikolojik Terleme Tedavisi Nasıl Olur?
Tedavi aşamasından önce psikolojik terlemenin tam teşhisi için derin bir araştırma yaparak altında yatan ruhsal hastalıklar varsa belirlenmelidir. Psikolojik terlemeye çözüm yolunun doğru şekilde ilerlemesi için uzman bir doktordan psikolojik destek alınması tavsiye edilir. Uzman eşliğinde kişinin el, ayak, sırt ve diğer bölgelerinde sürekli sıvı akışının nedenleri bulunmaya çalışılır. Tam anlamıyla psikolojik problemin kaynağı bulunursa psikoterapi ile seanslara başlanır. Ayrıca, stresi azaltmak adına hobiler, yürüyüş, zihin egzersizleri, meditasyon ve spor aktiviteleri önerilebilir.
Psikolojik Terleme Bir hastalığın Habercisi Olabilir Mi?
Vücut ısısını dengelemek adına vücuttan atılan su ve tuz sıcaklık ya da hareket anında artıyorsa bu durum normal kabul edilir. Ancak, nedensiz ve her an vücutta dışarı sıvı akışı varsa bazı hastalıkların habercisi olabilir. Bu kadar tetikleyici unsurun varlığında psikolojik terlemenin fark edilmesinin zor olması, altında bazı psikolojik blokaj ve hastalıkların geç anlaşılmasına neden olabilir. Kişinin gergin ve stresli anlarını takip ederek süreci anlaması ilk atılan adımdır. Şeker, tansiyon, kötü kolesterol, hipertiroidi, hipotiroidi, kalp hastalığı gibi metabolik ve kronik hastalıklarının psikolojik terleme ile bağlantısı anlaşılabilir. Endokrin sisteminin bozulduğu bazı hastalıklarda uzun süreli sıvı atılımı kol altı, genital, yüz, el ve ayak bölgelerinden olması ortak bir ip ucu verebilir.
Psikolojik Terleme Nasıl Önlenir?
Arkadaş ortamına girerek, sohbet imkanı oluşturarak, nefes terapileri yaparak, sakız çiğneyerek, zihnini arındıracak aktiviteler yaparak olumsuz duyguları kişi bertaraf edebilir. Böylece sürecin devamlılığı önlenmiş olur.
Psikolojik Terleme Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Psikolojik terleme ile normal terleme arasındaki farklar nelerdir?
Psikolojik terlemede soğuk zamanlarda da anlık terleme olabilir, apokrin bezlerden salınımı yüksek olduğu için protein ve lipit açısından ter içeriği değişiktir. Bu durum, bakteriler için uygun yaşama koşulu oluşturarak aşırı vücut kokusunu gündeme getirir.
Psikolojik terleme sosyal yaşantıyı nasıl etkiler?
Koku oluşumu, tokalaşma anında avuç içinin ıslak olması, sürekli ter silme refleksi gibi durumlar sosyal yaşantıda can sıkıcı bir tablo oluşturabilir.
Psikolojik terleme için evde uygulanabilecek çözümler nelerdir?
Düzenli uyku, dengeli beslenme, egzersiz, rahatlatıcı müzikler dinleme ve meditasyon uygulamaları stresi azaltmaya yardımcıdır ve evde çözüm odağı olabilir.
