Eliminasyon Diyeti

Besin alerjileri, görülme sıklığı giderek artan ve yaşamı tehdit eden bir sağlık sorunudur. Bu rahatsızlığın bilinen en temel ve etkin tedavi yöntemi, alerjen besinin eliminasyon ile fark edilmesidir. Eliminasyon diyeti, alerjenin neye olduğunun bilinmediği durumlardan muhtemelen alerjen besinlerin veya belli alerjen besininin diyetten çıkarılması esasına dayanır. Sağlık temelli bu diyet, gıda alerjinizi ya da gıda hassasiyetinizi bulmanız için belirli gıdalardan kaçınarak vücudunuzun verdiği tepkileri ölçmek için yapılır. Eliminasyon diyeti, hassas olduğunuz gıdaların oluşturduğu semptomları bulmanıza yardımcı olur.

Eliminasyon Diyeti Nedir?

Eliminasyon diyeti, besin alerjisi olan kişilerde, alerjiye sebep olan besinin tespitinden sonra bu besinin bir haftadan daha fazla süre ile diyetten çıkarılması olarak isimlendirilir. Kilo verme amacı gütmeyen bu diyet, olumsuz etkilere neden olduğuna inanılan yiyecek ve yiyecek grubunu beslenmeden geçici süreli ya da tamamen çıkarmak olarak tanımlanan bir beslenme programıdır. Bu programda kişiler besinlere karşı alerjilerinin ya da intoleranslarının olup olmadığını öğrenmeye çalışırlar. Bu diyet türü arınma ve boşaltma dönemi olarak kabul edilir. Eliminasyon diyeti süresince alerjik reaksiyonların azalması beklenir. Alerjinin hangi besine olduğunun anlaşılamaması durumunda ise aşamalı olarak eliminasyon diyeti uygulanır. İlk aşamada, vücudun iyi tolere edemediği düşünülen besinler diyetten çıkarılır. Daha sonra teker teker eklenir ve semptomlar gözlenir. Bu yöntem ile hangi besinlerin alerjiye, hassasiyete ve intoleransa sebep olduğu tespit edilir.

Eliminasyon Diyeti Nasıl Yapılır, Aşamaları Nelerdir?

Kişilerde rahatsızlık uyandıran besinlerin tespit edilmesiyle başlayan eliminasyon diyeti, çeşitli aşamalardan oluşur. Kişisel gıda duyarlılıklarınızı belirlemenize yardımcı olmak ve eliminasyon diyetini etkili bir şekilde yapmak için izlenmesi gereken adımlar aşağıdaki gibidir:

1. Aşama: Gerekli gözlemler ardından alerjen ve hassas yiyecekleri üç hafta boyunca yemeyi bırakın. Böylece intoleransa neden olan etken madde ve besin grubunu tespit edin. Bu süreçte bilinmeyen hassasiyetlerinizi ve alerjilerinizi anlamaya başlayacağınız için besin ögelerini ortadan kaldırmak, diyet için önemli bir adım oluşturur.
2. Aşama: Üç hafta boyunca, bu yiyeceklerin eser miktarlarından dahi kaçınmak için gıda etiketlerine dikkatlice bakmanız gerekir. Takibinizi kolay bir şekilde yapabilmek için bu süre zarfında gıda günlüğü tutabilirsiniz. Gıda günlüğünüz, daha sonra yiyecekleri tekrar kullanmaya başladığınızda size yardımcı olacaktır. Kusma, kabız, ishal, karın ağrısı, mide bulantısı ya da gaz gibi belirtiler, diyet uygulanan süre içerisinde azalma gösterir.
3. Aşama: Üç hafta sonunda, bir seferde bir gıda grubunu küçük porsiyonlar halinde tekrar beslenmenize ekleyin. Şüpheli yiyecekleri günlük olarak yaklaşık 1-2 hafta boyunca tüketin. Yeniden tanıtma olarak isimlendirilen bu dönemde vücudunuzda görülen semptomları bir yere kaydedin. Aşamalar arasında herhangi bir değişiklik olup olmadığına dikkat edin.
4. Aşama: Şüpheli gıdalardan biri tüketildiğinde belirtiler geri gelirse, bu gıdanın bir tetikleyici olduğunu düşünebilirsiniz. Bu diyette amaç, rahatsızlık veren besinlerin yiyecek listesinden çıkarılmasıdır. Deneme yanılma yoluyla ilerlenen süreç toplamda altı hafta sürer.

Eliminasyon Diyetinin Faydaları

 

Hassasiyetleri ve alerjileri belirlemek ve ortadan kaldırmak, sağlıklı bir yaşam için önemli bir husus teşkil eder. Eliminasyon diyeti ile hassas olduğunuz gıdaların farkına varabilir, hastalıklardan kurtulabilirsiniz. Eliminasyon diyetinin faydaları şöyle sıralanabilir:

• Eliminasyon diyeti, doğru bir şekilde uygulandığında metabolik sendromla veya otoimmün hastalıkla mücadele eden herkese fayda sağlar.
• Bağırsakların düzenli ve sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlar. Hassas bağırsak sendromu belirtilerini azaltır.
• Migren ataklarını azaltabilir.
• Alerjik reaksiyonlara bağlı oluşan cilt hastalıklarının iyileşmesini destekler. Özellikle cilt tahrişi, leke, kızarıklık, egzama gibi hastalıkların gerilemesine yardımcı olur.
• Hiperaktivite bozukluğu ve dikkat eksikliği semptomlarını geriletir.

Eliminasyon Diyetinde Tüketilebilecek Gıdalar

Diyeti gerçekleştirirken yasak bazı yiyecekleri tüketebilirsiniz. Bu yiyecekler genel olarak şu şekilde listelenebilir:

• Tahıllar ve alternatif nişastalar: Tatlı patates, beyaz patates, pirinç, Hint yer elması, mısır, maranta nişastası, karabuğday, tapyoka nişastası.
• Yağlar: Zeytinyağı, ayçiçeği yağı, susam yağı, Hindistan cevizi yağı.Et ve balık: Kuzu eti, hindi ve somon gibi et türleri.
• Baharatlar: Kekik, tarçın, biberiye, zerdeçal, zencefil.
• Kuruyemişler: Badem, fındık, ceviz.
• Sebzeler: Domates, patlıcan, patates, biber hariç diğer sebzeler.
• Meyveler: Turunçgiller hariç diğer meyveler.
• İçecekler: Su ve bitkisel çaylar.

Eliminasyon Diyetinde Kaçınmanız Gereken Besinler

Belirli besin gruplarının dönemsel olarak günlük beslenmeden çıkarılması olarak bilinen eliminasyonun birden fazla diyet türü vardır. Bu diyet türünde ne kadar çok gıdayı beslenmeden çıkarırsanız, hangisinin semptomlara neden olduğunu bulmanız o kadar kolay olur. En temel eliminasyon beslenmesinde çıkarılan gıdalar:

• Nişastalı gıdalar: Yulaf, mısır, buğday, arpa, çavdar, ekmek.
• Süt ürünleri: Süt, peynir, yoğurt gibi tüm süt ürünleri.
• Kuruyemişler: Badem, fındık, ceviz dışındaki tüm çekirdek ve kuruyemiş ürünleri.
• İçecekler: Alkollü içecekler, siyah çay, kahve, kola ve diğer meşrubatlar.
• Şeker ve tatlılar: Bal, şeker, pekmez, mısır şurubu, yüksek fruktozlu mısır şurubu, agave nektarı, tatlılar, çikolata.
• Soslar: Hardal ve ketçap gibi soslar.
• Turunçgiller: Greyfurt, portakal ve benzerleri.
• Baklagiller: Barbunya, soya, fasulye gibi baklagiller.
• Et ve balık: İşlenmiş etler, beyaz et, dana eti.
• Bazı sebzeler: Patates, patlıcan ve domates gibi sebzeler.
• Gluten içeren ürünler.
• Yağlar: Margarin, tereyağı, mısırözü yağı, fındık yağı, soya yağı, hayvansal yağlar.
• Yumurta ve soya ürünleri.

Eğer bu listede yer almayan bazı gıdaların da size rahatsızlık verdiğini düşünüyorsanız, onları da beslenme programınızdan çıkartabilirsiniz.

Eliminasyon Diyetini Kimler Uygulamalıdır?

Çoğu sağlık uzmanı, yılda 2 kez eliminasyon diyetinin yapılmasını önerir. Eliminasyon diyeti sürekli karın ağrısı, hazımsızlık, şişlik, reflü, ishal, mide şikayetleri gibi sindirim ve boşaltım şikayetleri yaşayan kişiler için uygundur. Eliminasyon diyetini aynı zamanda huzursuz bağırsak sendromu, fibromiyalji, kronik yorgunluk, migren atakları yaşayan bireyler de uygulayabilir.