İletişim her yönüyle sağlıklı ilişkiler kurulması açısından oldukça önemlidir. Yaşamı daha etkili sürdürmek için gerekli olan bu unsur duygu ve düşüncelerimizi aktarmaya yarar. Aile içi iletişim de bu noktada huzurlu ve mutlu bir yuvanın devam ettirilmesi adına değerlidir. Bu noktada sağlıklı ve etkili bir iletişimin benimsenmesi gerekir. Dolayısıyla aile içi iletişim nasıl olmalı ve neler yapılmalı gibi soruların yanıtlarını bilmek faydalı olacaktır.
Aile İçi İletişim Nasıl Olmalı?
Aile içi iletişim sağlıklı ve doğru bir şekilde kurulduğunda bireylerin sosyal, eğitim ve iş alanlarında başarılı olmasını destekler. En önemlisi de kişisel becerilerinin gelişmesini sağlar. Zira, duygu ve düşünceleri zorlanmadan aktarabilmek her zaman kolay olmayabilir. Özellikle de yanlış anlaşılmaların, anlayışsızlığın veya sürekli tartışmaların yaşandığı bir ortamda bundan söz edilemez. Bu noktada aile içi iletişim nasıl olmalıdır maddeler halinde şunlarla açıklanabilir:
- Konuşmak kadar dinlemek de önemlidir. Bu nedenle göz teması kurarak veya etkili mimik hareketleriyle iyi bir dinleyici olmak gerekir.
- “Sen” dili yerine “ben” dili kullanılmalıdır. İletişimdeki bu önemli unsur, karşıdaki kişiye duygu ve düşüncelerin daha iyi aktarılmasını sağlar.
- Yargılama ve suçlama olmadan empati kurarak konuşulmalıdır.
- Emir vererek veya tehdit ederek iletişim kurulmamalıdır.
- Yanlış anlaşılma ve çatışmalardan kaçınmak için konu kestirip atılmamalıdır.
- Çocukla iletişim kuruluyorsa duygu ve düşünceleri yansıtılmalıdır. Örneğin düştükten sonra ağlayan bir çocuğa “Şu an canın yandı ve ağlıyorsun” tarzı cümleler kurulmalıdır.
- Olumsuz taraflara odaklanılmamalı olabildiğince yapıcı bir şekilde iletişim kurulmalıdır.
- İletişimsizlikten kaçınılmalı ve mesafe koyulmamalıdır.
- Bir konu hakkında saygı çerçevesinde tartışılmalıdır.
- Aile üyeleriyle sık sık vakit geçirerek iletişimi güçlendirmek gerekir.
- Sorunları olumlu bir şekilde ele alarak birlikte çözmek önemlidir.
Sağlıklı Aile İçi İletişimin Temel Özellikleri Nelerdir?
Sağlıklı aile içi iletişim nedir ve temel özellikleri nelerdir sorularına kapsamlı yanıtlar vermek mümkündür. Aile üyelerinin aralarındaki ilişki her zaman etkili olmayabilir. Ancak sağlıklı iletişim, bireyleri sosyal yaşamlarından kişisel becerilerine kadar olumlu etkiler. Sağlıklı aile içi iletişim nasıl olmalıdır sorusunun yanıtları şunları kapsar:
- Etkili dinleme becerisi
- Bireylerin duygu ve düşüncelerini açıkça ifade edebilmesi
- Karşılıklı anlayış ve güçlü bağ için empati becerisi
- Aile üyelerinin birbirlerine karşı saygı duymaları
- Problemleri yapıcı bir şekilde ele almak ve çözüm odaklı olmak
- Herkesin farklı inanış ve görüşlerinin olduğunu kabul etmek
- Kişisel sınırları aşmamak
Aile İçi İletişimde Yapılan Yaygın Hatalar
Aile içi iletişim bazı yaygın hataların yapılmasıyla sağlıksız hale gelebilir. Fertler arasındaki ilişkiyi zedeleyen bu durum, çeşitli çatışmalara ve anlaşmazlıklara neden olur. Her ailede belirli iletişim sorunları yaşansa da etkili bir şekilde çözüldüğünde bireyler daha sağlıklı bir ilişki kurabilir. Bu noktada yaşanan problemlerin neler olduğunu bilmek gerekir.
Aile içi iletişim sorunları söz konusu olduğunda birçok unsurdan bahsedilebilir. Genellemeler yapmak, suçlamak ve yargılamak ikili ilişkiyi zedeler. Ayrıca hatayı eleştirmek yerine kişisel eleştiri yapmak da yıkıcı iletişim örneklerinden biridir. Konuşma anında alaycı davranma ve ciddiye almama da en çok yapılan yanlışlardan biridir. Bununla birlikte empati yapmamak ve tüm sorunu karşı tarafa yüklemek doğru değildir. Tartışma sırasında psikolojik veya fizyolojik şiddet en kötü iletişim sorunlarından biridir. Aile içi etkili iletişim için bunların hiçbirinin yapılmaması gerekir. Tarafların karşılıklı saygı, anlayış ve güven içinde duygu ve düşüncelerini aktarmaları önemlidir.
Ebeveynler ve Çocuklar Arası İletişimi Güçlendirmek
Aile içi iletişim ebeveyn ve çocuklar arasında da önemli bir konudur. Anne-baba-çocuk arasındaki ilişkilerin temeli iletişime bağlıdır. Bunlar olumlu duygu, düşünce ve alışkanlıklarla destekleniyorsa sağlıklı bir aile ortamından bahsetmek mümkündür. Özellikle de gelişim çağında olan çocukların duygusal gereksinimlerini karşılamak ve kişisel becerileri gelişmiş bir birey haline getirmek için önemlidir.
Sağlıklı iletişim kurmak için çocuğa koşulsuz sevgiyi aşılamak gerekir. Bu sayede olumlu benlik algısı geliştirilir. Ayrıca duygu ve düşüncelerini daha iyi anlatması için iyi bir dinleyici rolünde olmak önemlidir. Bu noktada eleştirilmeden ve suçlanmadan korkmaması gerekir. Çocukla iletişim kurarken saygılı, sabırlı ve şefkatli tutumlar sergilenmelidir. Böylece daha iyi bir anlaşma dili kurulur.
Ergenlik Döneminde Aile İçi İletişim
Ergenlik dönemi önemli bir geçiş süreci olduğundan aile içi iletişim dengeleri değişebilir. Birey ve ebeveynleri arasında anlaşmazlıklar ve çatışmalar yaşanabilir. Bu süreçte anne ve babalar genelde ergenlik döneminde olan çocuklarıyla iletişim kurmakta zorlanabilirler. Zira önerilere aldırışsızlık, evde durmak istememe, büyüklere karşıt düşünceleri savunma ve duygusal olarak dalgalanmalar yaşarlar. Ebeveynlerin ergen bireylerle daha sakin, ılımlı ve kontrollü iletişim kurmaları önerilir. Kendini bulma yolculuğunda olan bu kişilere “Yanındayım, seni anlıyorum” gibi cümlelerle destek olmak gerekir. Yani, empati de bu süreçte çok önemli bir faktördür.
Aile İçi İletişimi Zedeleyen Faktörler ve Üstesinden Gelme
Aile içi iletişimi zedeleyen birçok faktör vardır. Yetersiz ve yanlış iletişim bireylerin arasındaki bağları zayıflatır. Aynı zamanda daha fazla çatışmaya neden olur. Aile içi iletişimi engelleyen etmenler şunlardır:
- Suçlama ve eleştirme
- Küçük hataları abartma
- Konuşurken azarlamak
- Bağırmak ve el kaldırmak
- İlgisizlik ve ciddiye almama
- Psikolojik baskı kurmaya çalışmak
- Alay etmek
- Kaba davranmak
- Geçmiş hataları sürekli gündeme getirmek
- Anlayışsızlık
- Kişisel düşünceleri kabul ettirmeye çalışmak
- Kişisel sınırları ihlal etmek
- Saygısızlık yapmak
Aile içi iletişim sorunları ve çözüm önerileri söz konusu olduğunda empati başta gelir. Bireylerin birbirlerini anlamaya çalışmaları daha yapıcı bir davranıştır. Aynı zamanda dinleme becerilerinin geliştirilmesi ve söz kesilmeden iletişim sağlanması gerekir. Saygı ve hoşgörü bağlamında duygu ve düşünceler daha rahat bir şekilde aktarılır. Eğer büyük çatışmalar yaşanıyor ve yıkıcı bir duruma evriliyorsa mutlaka aile danışmanlık desteği alınmalıdır.
Aile İçi İletişimde Dinleme Sanatı
Aile içi iletişim nasıl olmalı sorusunun yanıtlarından biri de iyi bir şekilde dinlemektir. Sağlıklı ve anlayışlı ilişki kurmanın temeli olan bu davranış karşılıklı anlayış ve saygıyı da kapsar. Aile içinde konuşan kişiye odaklanarak ve göz teması kurarak dinlemek gerekir. Karşı tarafından düşüncelerin aktarması için konuşurken belirli sürelerle sessiz kalmak önemlidir. Onaylamak için bedensel ifadeleri kullanmak da etkili bir iletişimi sağlar. Kısacası aile içi iletişimde dinleme sanatıyla anne, baba ve çocuklar arasında daha güçlü bağlar kurulur. Bu da aile içi iletişim neden önemlidir sorusuna en iyi verilebilecek örneklerden biridir.
Aile İçi İletişimde Çatışma Çözümü
Aile içi iletişim nasıl olmalıdır sorusunun yanıtı birçok alışkanlığı kapsar. Tıkanmış ve çözüme kavuşmayan meseleler ilişkilerin zedelenmesine neden olur. Bu noktada eşler birbirlerine ve çocuklarına karşı farklı iletişim dilini kullanmalıdır. Yetişkin bireyler arasındaki çatışmaları çözmek için tarafsız ve yapıcı olmak gerekir. Sürekli kendini savunmak ve karşıdakini suçlamak yanlış örneklerden biridir. Bunun yerine empati, saygı ve sevgi çerçevesinde olaylara yaklaşmak ve şahsi olarak eleştirmemek gerekir.
Diğer yandan çocuklar söz konusuysa şefkat, sabır ve tutarlı davranışlar sergilenmelidir. Onların duygularını yaşamasına izin vermek ve susturmaya çalışmamak gerekir. Ayrıca oyalamak için yerine getirilmeyen sözlerden kaçınmak önemlidir. Küçük sorumlulukları paylaşmak ve tamamladığında teşekkür etmek çocukların iletişim becerilerini geliştirir. Bunlar olumlu aile içi iletişim örnekleri arasında yer alır.
Aile İçi İletişimde Duygusal Zeka Kullanımı
Aile içi iletişim etkinlikleri arasında yer alan duygusal zeka oldukça önemlidir. Bu zekaya sahip olan bireylerin empati ve anlayış yönleri daha kuvvetlidir. Bu sayede dayanışma daha da artırılır ve çatışmaların etkileri azalır. Duygusal zeka kullanımında bireyler genelde yapıcı bir dille iletişim kurarlar. Dinlemeye ve anlamaya çalışırlar. Aynı zamanda karşıdaki kişiye karşı ilgilidirler ve bu sayede sağlıklı ilişkiler kurulur.
Aile İçi İletişimde Sınırların Belirlenmesi
Aile içi etkili iletişim her ne kadar yakınlık gerektirse de bireylerin kişisel sınırları vardır ve ötesine geçilmemelidir. Bireysel alana saygı göstermek ve ihlal etmemek önemlidir. Ayrıca aile fertlerinden hiçbirinin zorbalığa maruz kalmaması gerekir. Diğer yandan kararların göz ardı edilmemesi veya reddedilmesi gibi fevri davranışlar sergilenmemelidir. Etkili dinleme ve konuşmayla her bir sorunun üstesinden gelme amaçlanmalıdır. Zira bu sınırlar belirlendiğinde daha sağlıklı bir etkileşim kurulabilir.
